با پیشرفت سیستم‌های هوش مصنوعی که قادر به تولید خودکار آثار هنری، ادبی، موسیقیایی و حتی اختراعات بدون دخالت مستقیم انسان هستند، نظام حقوق مالکیت فکری با پرسش‌ها و چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبرو شده است. مهم‌ترین مسئله این است که در غیاب خالق انسانی، حقوق مادی و معنوی این تولیدات به چه کسی تعلق می‌گیرد و چگونه می‌توان از آن‌ها حمایت حقوقی کرد. این مقاله ابتدا به مبانی نظری و مرور ادبیات در این حوزه می‌پردازد و سپس مقررات حقوقی ایران (از جمله قانون حمایت حقوق مؤلفان مصوب ۱۳۴۸ و قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری) را در کنار نظام‌های حقوقی دیگر (مانند اتحادیه اروپا، بریتانیا و ایالات متحده) به صورت تطبیقی بررسی می‌کند. در ادامه، دیدگاه‌های حقوقی موجود در خصوص مالکیت فکری آثار تولیدشده توسط هوش مصنوعی و چالش‌های اجرایی مرتبط تحلیل می‌گردد. نتایج حاکی از آن است که خلأهای مقرراتی قابل توجهی در حقوق کنونی ایران وجود دارد؛ به نحوی که برای حفظ تعادل بین تشویق نوآوری و حفظ ارزش خلاقیت انسانی، بازنگری قوانین و ارائه راهکارهای نوین مانند تعریف یک حق مالکیت فکری ویژه برای آثار هوش مصنوعی یا تعیین مالک از میان عوامل انسانی مرتبط، ضروری به نظر می‌رسد.

هوش مصنوعی مالکیت فکری حقوق مؤلف (کپی‌رایت) حق اختراع آثار خودکار چالش‌های حقوقی حقوق ایران حقوق تطبیقی